Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ile valilik ve kaymakamlıklar yürütecek. 1994 yılından bu yana Türkiye'de güvenlik soruşturması yapılıyordu, ancak Anyasa Mahkemesi'nin 19 Şubat 2020 tarihli bir iptal kararı nedeniyle hükümet soruşturma ile ilgili düzenlemelerin özel yasa hükümü haline getirilmesini tercih ederek TBMM'de bu yasanın çıkmasını sağladı. TBMM'de 7 Nisan'da kabul edilen Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu bugünkü Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe girdi. 7315 sayılı Kanun olarak mevzuattaki yerini alan Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu gündelik yaşamda, özellikle kamu personeli açısından çok önemli değişiklikler getiriyor. ARŞİV ARAŞTIRMASI KİMLERE YAPILACAK? 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu'na göre; “statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında” arşiv araştırması yapılacak. ARŞİV ARAŞTIRMASI NE DEMEK? Arşiv araştırması kapsamında, kamu görevlisinin; “Adli sicil kaydı, kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığı, hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı, hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguları, Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığı” incelenecek. HEM SORUŞTURMA HEM ARŞİV ARAŞTIRMASI KİMLER İÇİN GEÇERLİ? Kabul edilen yeni kanun uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının ikisinin birden yapılacağı kamu çalışanları ise şöyle tanımlandı: “Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları hâlinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır.” GÜVENLİK SORUŞTURMASINDA NELER VAR? Güvenlik soruşturmasında ise arşiv araştırmasındaki incelemelerin dışında; “kişinin, görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verileri, Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiği, Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığı, mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesi” sağlanacak. YETKİ DEĞERLENDİRME KOMİSYONUNDA Cumhurbaşkanlığı, TBMM, bakanlıklar ve diğer kamu kurumlarında en üst düzey yöneticinin belirleyeceği isimin başkanlığında en 5 kişiden oluşan değerlendirme komisyonları güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması hakkında karar verecek. Komisyon; MİT ve EGM’Den gelen ‘yorum içermeyen olgusal verileri’ değerlendirecek. Değerlendirme Komisyonu kendisine iletilen verilere ilişkin “nesnel ve gerekçeli değerlendirmelerini” yazılı olarak atamaya yetkili amire sunacak. Ayrıca istenildiğinde bu bilgiler mahkemelere de sunulacak.