AKP iktidarına yakınlığıyla bilinen SETA’nın araştırmacısı Murat Aslan, Türkiye’nin, Afganistan’da iç çatışma çıkması halinde yapacak bir şeyinin olmadığını söyledi. Aslan, “Biliyorsunuz; bir kavgayı ayırırken kavga eden iki kişini arasında duran ayırıcı, hep dayak yer. İç savaşa varan ortam, Türkiye’nin çok zor durumda kalması anlamına gelir” dedi. Afganistan’da yönetimi Taliban’ın ele geçirmesinin ardından Türkiye’nin buradaki varlığı ve Taliban ile ilişkileri tartışma konusu oldu. Kabil Havaalanı’nın kontrolünün Türkiye’ye bırakılması için NATO’ya çağrıda bulunan ve ABD Başkanı Joe Biden ile bu konuda görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Ortada bir gerçek var, kapı çalarsa açar görüşmemizi yaparız” dedi. Afganlar ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Görüşmemizi yaparız” dediği Taliban’dan kaçışını sürdürüyor. SETA, “Taliban Sonrası Afganistan” başlıklı panel düzenledi. Panelde konuşan SETA araştırmacısı Murat Aslan, Afganistan’daki iç çatışma ihtimaline dikkat çekti. Afganistan’daki en büyük problemin belirsizlik olduğunu vurgulayan Aslan, şöyle konuştu: “Afganistan’da en büyük problem belirsizlik. İkincisi radikallik. Belirsizlikle beraber, paralel olarak birlikte sayılması gereken en önemli ikinci husus; Türkiye’yi anayasal düzeniyle algılayan radikal zihniyet, Türkiye’nin girişimlerinde kısıtlayıcı rol oynayabilir. Üçüncüsü; Afganistan’daki Türklere yönelik bilinç düzeyi önemli. Taliban’ın alt kademelerindeki, elinde kaleşnikoflar sokaklarda gördüğünüz birçok insanın, Türkiye, Türk Bayrağı gibi kavramlarla yakından uzaktan alakası olduğunu düşünmüyorum. Taliban içerisinde farklı fraksiyonlar varsa, farklı eğitim düzeylerine sahip kişiler varsa, bunların bilinç düzeyi düşükse Türkiye’nin Afganistan’daki mevcudiyetine yönelik reaksiyonlar farklı olabilir. “TÜRKİYE ÇOK ZOR DURUMDA KALIR” Eğer bir iç savaş söz konusu olursa, biliyorsunuz bir kavgayı ayırırken kavga eden iki kişini arasında duran ayırıcı, hep dayak yer. İç savaşa varan ortam, Türkiye’nin çok zor durumda kalması anlamına gelir. Türkiye’nin, o iç savaş başlamadan o arabuluculuk gibi bir misyonu ifa etmesini düşünenlerden biriyim. Ama iç savaş çıkması halinde Türkiye’nin hemen hemen yapacak bir şeyi yok.” Aslan, Türkiye’nin Afganistan’daki varlığını Rusya, İran ve Çin’in istemeyeceğini ifade ederek, Pakistan’ın istikrarlı bir Afganistan istediği için Türkiye’nin varlığını kabul edeceğini dile getirdi. TALİBAN DEĞİŞTİ Mİ Kabil Üniversitesi akademisyenlerinden Fazıl Ahmet Burget ise Taliban’ın, bazı kadınların öldürüldüğü ve burka giymeye zorlandığı dönemine kıyasla değişip değişmediğine ilişkin tartışmaları değerlendirdi. Burget, şunları söyledi: “2001 yılında doğmuş bir çocuk, şu anda 20 yaşında. 5-6 yaşındaki çocuk şu anda üniversiteyi bitirmiş, 25-26 yaşındadır. İkinci kuşak gençler Taliban’ın o baskıcı rejimini bilmiyorlar. Dolayısıyla bir takım dini bağlantılarla, duygusal birtakım sebeplerle -tabii kırsal kesimdeki halktan söz ediyoruz- onlar, Taliban’a umutla bakabilirler ama gelecekte bu insanlar hiçbir zaman Taliban’ın o baskıcı rejimini yaşamamış. Bu insanlar ayrıca modern bir toplumla tanışmış, internetle tanışmış, Taliban’ın yasakladığı uydu antenleriyle dünyayı tanımaya çalışan bir gençlik. Bunlara interneti yasakladığında, her ne kadar değiştiğini iddia etseler de son 10 günlük emareler şunu gösteriyor ki Taliban değişim konusunda ilerleme kaydetmemiştir. Bunu Afganistan’ın farklı bölgelerinde görüyoruz. İnterneti, uydu antenlerini, sosyal medyayı yasaklayan bir Taliban ile karşılaşıldığı zaman bunlar, doğal olarak onun karşısında cephe alır. Geçtiğimiz günde, Afganistan İstiklal Günü’nde, Afganistan ulusal bayrağını kaldıran insanları kurşuna dizdiler. Ona rağmen birtakım gençler, farklı bölgelerde o bayrağı kaldırmaya çalıştı. Bu aslında gelecekteki Taliban’ın nasıl bir yönetim izleyeceğinin çok açık ve net ifadesidir.”