Aydın Ticaret Borsası Başkanı Fevzi Çondur, Dünya Gazetesi'nin Vahap Munyar, Hakan Güldağ ve Handan Ceylan'ın sorularını yanıtladı. ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİNDE AYDIN BİRİNCİ SIRADA Aydın Ticaret Borsası Başkanı Fevzi Çondur, kentteki tarım üretiminin önemine dikkat çekti. Aydın’ın incir ile anıldığını ancak incir ile birlikte zeytin ve zeytin yağı üretiminde önemli bir kent olduğunu vurgulayan Başkan Çondur “Aydın denilince her ne kadar önce incir gelse de biz zeytinyağında da üretim birincisiyiz. Körfezin adı bizden daha çok popüler, Ayvalık-Edremit’in ismi öne çıksa da, gerçek üretim yapan Aydın. Hem yağlık zeytin üretiminde hem de zeytinyağı üretiminde birinci sıradayız. Bunun coğrafi işaretini de Aydın Memecik Zeytinyağı olarak aldık. Uluslararası tüm yarışmalardan Memecik Zeytinyağı olarak ödüller konusunda iddialıyız. Ancak markalaşmada çalışmalara yıllar öncesinde başlasak da çok geri kalmış durumdayız. Ticaret Borsası olarak zeytinyağlarımızı hem markalaşmada hem de uluslararası yarışmalara katılırken destekliyoruz. Nefasetiyle, tadıyla şu anda en iyi gösterilen Toscana yağlarıyla Memecik’i mukayese etmenizi tavsiye ederim” şeklinde konuştu. AFGAN İNCİRİ 10 BİN DOLAR, AYDIN 5.500 DOLARLARDA Aydın’ın incirinin dünyadaki en kaliteli ürünlerden birini üretmesine karşın dünya pazarında değer bulamadığına dikkat çeken Çondur, “yemeklik diye söylediğimiz incirin kilogram fiyatı 70 lira. Şu anda iyi bir baklavayı ne kadar alabilirsiniz. Bu değerimiz çok önemli. Biz incire AB tescilli coğrafi işareti alınca ürünümüze daha çok katma değer sağlamaya çalıştık. Kuru meyvede artık bölge farkı kalmadı. Sadece incir ithal etmiyorlar, kuru kayısı, kuru dut, kuru erik gibi ürünleri birlikte alıyorlar. Bu yüzden portföyünüzde bu ürünlerin de olması lazım. Kuru incir ihracatçıları olarak şu anda hedef pazarımız Hindistan. Hindistan dünyanın en çok incir ithalatı yapan ülkesi. Yüksek oranda Afganistan’dan alıyor. Afganistan’ın ihracatı da Taliban’dan önce tonu 10 bin dolar kadardı. Türkiye’nin rakamı şu anda 5 bin 500 dolarlarda. Kalitesiz gördüğümüz Afgan inciri bile şu anda bizim çok kaliteli, ballı diye övdüğümüz sarılop Aydın incirinden daha yüksek rakamlarla Hindistan’a satılıyor. Japonya ve Çin ciddi anlamda ilerleme kat ettiğimiz yerler” ifadelerini kullandı. 24 MİLYON DOLARLIK İHRACATIN 10 MİLYON DOLARI AYDIN KESTANESİ Kestane üretiminde Aydın’ın ihracat konusunda önemli bir yerde durduğunu söyleyen Başkan Çondur, “Kestanenin dünyadaki üretiminin yüzde 80’ini Çin yapıyor. Kalan yüzde 20’de 6-7 ülkeye bölüşmüş durumda. Biz de bu 6-7 ülke içindeyiz. Aydın Kestanesi daha doğrusu dünyada Avrupa tipi kestane olarak bilinen ürün, meyve dolgunluğu, meyve iriliği ve kolay soyulabilmesi bakımından Çin kestanesinden pozitif anlamda ayrılıyor. İyi fiyatlarla satılıyor. Kestanede hedefimiz bunu sadece meyve olarak satmak değil. Şu anda Aydın’da ürünü, una dönüştüren küçük ölçekli bir tesisimiz var. Bunların gelişebileceğini düşünüyoruz. Özellikle pandemiden sonra biz sağlıklı yaşama daha çok yöneldik. Yeni nesil anne ve babalar çocukları için buğday unu haricindeki alternatif unlara da yöneliyorlar. Kestane unu burada çok ciddi fark yaratmış durumda. Şekerlemede üretim yapan birkaç firmamız var. Türkiye’nin kestane üretimi 76 bin ton bunun 26 bin tonu Aydın’da üretiliyor. TÜİK’e göre 2020’de kestane ihracatımız 24 milyon dolar, bunun 10 milyon doları Aydın’dan yapılıyor. Çok büyük bir Pazar yaratmıyor ama çok önemli bir ürün. Nazilli, Köşk, Ödemiş dağlarında üretim yapılıyor. Meşakkatli bir hasadı var. Yıllar yıllar önce kestanede Bursa üretim lideriydi. Bursa’nın yaşadığı kestane dal kanseri hastalığı şimdi Aydın’da da var. Bununla alakalı üniversite ile işbirliği içindeyiz. Bir an önce çözümünün bulunmasını bekliyoruz” dedi. YAŞLI NÜFUS İTHAL EDİYORUZ, GENÇLERİMİZ KAÇIYOR İzmir’de arazi fiyatlarının yüksekliği sebebiyle yatırımların Aydın’a kayabileceğine dikkatçeken Başkan Çondur, “Özel sektörden yatırımlar geliyor. Söke’ye bir kağıt fabrikası yatırımı geldi. Aydın OSB’lerinde fiyatlar çok ucuz, İzmir’in dörtte biri kadar. Söke OSB yer dolana kadar metrekaresi 350 liraya satış yapıyordu. Bu rakamlar İzmir’de 1200-1700 TL kadar. İzmir’in Torbalı’sıyla Aydın’ın Germencik’i arasında OSB’den OSB’ye ulaşmak 20 dakika. Söke’de üretilen bir pamuk, Söke’deki iplik fabrikasına gitmek için 30-35 kilometre bir yol kat ederken, Torbalı’ya da gitse navlun olarak aynı fiyata geliyor. 30 kilometre gitmesiyle 70 kilometre gitmesi arasında maliyette çok büyük değişiklik olmuyor. Aydın Büyük Ova Projesi kapsamında, bu nedenle OSB’lerimiz genişleyemiyor” ifadelerini kullandı. Aydın’ın genç nüfusunu elinde tutamadığını ve göçün meydana geldiğini söyleyen Çondur, “Genç nüfus sosyal olanaklar nedeniyle Aydın’da kalmak istemiyor. İzmir çok yakın, orayı tercih ediyorlar. İzmir’e genç nüfus ithal ediyoruz. Türkiye’nin tamamından da emekli nüfus ihraç ediyoruz” dedi. EKONOMİ HABERLERİ İÇİN TIKLAYINIZ